Na ostrzu noża. Kulinarny savoir-vivre

W jakiej kolejności układać sztućce? Gdzie postawić filiżankę, a gdzie szklankę na zimne napoje? Czy wypada podawać owoce na półmisku?

Organizacja przyjęcia to nie jest prosta sprawa. A jeśli w dodatku spodziewamy się ważnych gości, na przykład szefa z małżonką... Znajomość zasad savoir-vivru dotyczących dekoracji stołu i sposobu podawania dań pomoże nam odnaleźć się w takiej sytuacji.

Nakrywamy do stołu

Zacznijmy od ułożenia naczyń i sztućców na stole. W zależności od tego, ile dań mamy zamiar zaserwować, tyle stawiamy na stole talerzy. Bazą może być duży płaski talerz, na którym będziemy ustawiać mniejsze talerzyki: do przystawek, zup, deserów. Sztućce układamy po obu stronach talerza, w takiej kolejności, w jakiej będą używane. Z prawej strony, kolejno, od strony talerza kładziemy nóż stołowy, łyżkę, nóż przystawkowy (jest krótszy do stołowego). Ostrze noża kierujemy w kierunku talerza.  Z lewej strony: widelec stołowy i widelec przystawkowy zębami do góry. Jeśli zamierzamy podać rybę, podajemy specjalne sztućce do ryby (widelec do ryby ma trzy zęby, w odróżnieniu od widelca stołowego z czterema zębami, nóż do ryby ma szerokie ostrze, bo nie służy do krojenia, tylko do oddzielania mięsa od ości). Kładziemy maksymalnie trzy pary sztućców. Jeśli będą potrzebne dodatkowe, podamy je razem z daniem. Widelczyki i łyżeczki do deseru kładziemy nad talerzem (łyżeczkę wyżej, od góry).  Z prawej strony u góry nad talerze, stawiamy kieliszki: osobno do wody, wina białego i czerwonego. Filiżankę stawiamy nad talerzem z lewej strony.

Kolejność potraw

Bez względu na to, ile będziemy podawać potraw, ich kolejność jest zawsze taka sama. Najpierw podajemy zimne przystawki: wędliny, ryby, sałatki, koreczki. Po nich możemy podać przystawki gorące: paszteciki, pierożki, warzywa. Następnie na stół wędruje zupa. Jako danie główne najczęściej serwujemy mięsa, ryby, dania jarskie. Po posiłku czas na sery. Podajemy je na półmiskach, sery pleśniowe kroimy na ćwiartki, a sery żółte – na plastry.  Zamiast albo oprócz serów serwujemy deser: owoce, ciasta, lody, a do tego kawa i herbata. Oczywiście, czasem podajemy tylko część z wymienionych dań, ale zawsze warto pamiętać o kolejności serwowania poszczególnych potraw.

Jakie alkohole?

Najpierw aperitif, który służy do pobudzenia apetytu. Sherry, porto, vermouth, campari, martini, mogą też być koktajle owocowe z alkoholem lub bez. Do aperitifa dobrze jest podać drobne przekąski, takie jak słone paluszki, krakersy, orzeszki. Do dania głównego podajemy wina. Ryby i białe mięsa spożywamy w towarzystwie schłodzonego białego, wina, wytrawnego lub półwytrawnego. Pasuje też do serów, cielęciny, jaj, kawioru. Czerwone wina są podawane do czerwonych mięs i serwujemy je w temperaturze pokojowej. Słodkie i półsłodkie wina białe i różowe, również schłodzone, podajemy do deserów. Generalna zasada jest taka: białe wina przed czerwonymi, lekkie przed ciężkimi, słabe przed mocnymi. Szampana możemy podawać zawsze, zwłaszcza do wznoszenia toastów. Nie wypada wznosić toastów wódką, choć jest to u nas bardzo popularne. Do kawy i deseru po posiłku podajemy również likiery i koniaki.

Kłopotliwe dania

Jak jeść małże, krewetki albo skrzydełka? Przyjęło się, że drób można jeść palcami, ale trzeba mieć przy sobie papierową serwetkę lub miseczkę z wodą do umycia palców. Jedząc te dania w restauracji, lepiej posługiwać się sztućcami. Z drobiu i żeberek najpierw nożem usuwamy kostki, a następnie pozostałą część jemy widelcem. Jeśli krewetki podano w skorupkach, podważamy paznokciem skorupkę i delikatnie ją ściągamy. Krewetki bez skorupek jemy sztućcami. Spaghetti owijamy wokół widelca, tak żeby żadna nitka makaronu nie wystawała, i wkładamy do ust. Pizza zasadniczo powinna być jedzona palcami, w kawałkach, ale nie zawsze się to udaje. Można jeść pizzę również posługując się sztućcami. Bardzo popularne ostatnio burgery teoretycznie powinno się jeść, trzymając w rękach, ale kiedy zawierają one sporo składników, większość z nich wypada podczas jedzenia. Dlatego w większości restauracji do burgerów podawane są sztućce.